Mechanika Bólu
Większość z nas cierpiało, cierpi lub będzie cierpieć na bóle kręgosłupa.
W ogromnej większości przypadków ból umiejscowiony jest w dolnym odcinku kręgosłupa tworzącym tak zwaną lordozę lędźwiową kręgosłupa czyli krzyże.
Dostępnych jest wiele materiałów opisujących budowę strefy lędźwiowej kręgosłupa i dolegliwości z nią związanych. Nie będziemy więc powtarzać faktów ogólnie znanych lub łatwo dostępnych lecz skoncentrujemy się na mechanice powstawania bólu i nad sposobami jego eliminacji lub przynajmniej łagodzenia. Poruszamy również temat prewencji degeneracji dysków a co za tym idzie przedłużenia żywotności kręgosłupa.
Mamy nadzieję że zamieszczone poniżej materiały pozwolą cierpiącym, w porozumieniu z personelem medycznym, podjąć racjonalną decyzję co do sposobu leczenia dolegliwości, uciec od bólu i potencjalnie uniknąć zabiegów chirurgicznych. Jak wiadomo, skutki zabiegów chirurgicznych są nieodwracalne powinny więc one stanowić ostatnią deskę ratunku.
Przed podjęciem tak drastycznego kroku jak zabieg chirurgicznypowinniśmy dać szansę terapiom zachowawczym.
Chcieliśmy zwrócić szczególną uwagę na sekcję “Układ Nerwowy” w której poruszamy często pomijaną sprawę zaburzeń funkcjonowania i bóli organów wewnętrznych wywołanych uciskiem elementów kręgosłupa na korzenie nerwowe wychodzące z rdzenia kręgowego.
Statystycznie, u 90 procent cierpiących, bóle kręgosłupa występują w okolicy krzyża.
Jest to zrozumiałe ponieważ strefa lędźwiowa to najmocniej obciążony odcinek kręgosłupa co powoduje że jest ona najbardziej narażony na urazy i dolegliwości bólowe.
Krążki międzykręgowe strefy lędźwiowej czyli dyski oraz stawy międzykręgowe przenoszą cały ciężar górnej części ciała. Ponadto narażone są one na różnego rodzaju urazy gdy poddajemy je zbyt silnym naciskom osiowym nosząc ciężkie przedmioty, podnosimy przedmioty w nieprawidłowy sposób, skręcamy tułów w niewłaściwej pozycji, przebywamy w pozycji siedzącej przez dłuższe okresy czasu, itp.
Sprawę komplikuje również kształt strefy lędźwiowej kręgosłupa czyli tak zwanej lordozy lędźwiowej.
Niektóre osoby „obdarzone” są przez naturę lordozą zbyt wklęsłą lub zbyt wypukłą co wpływa negatywnie na żywotność dysków kręgowych.
Prawidłowy kształt lordozy lędźwiowej jest bardzo istotny ponieważ spełnia ona funkcję “amortyzatora”. Lordoza lędźwiowa łagodzi wstrząsy którym poddawane są kręgi i dyski kręgosłupa obciążone ciężarem tułowia. Dzięki tej krzywiźnie kręgosłupa dyski mogą spełniać swoją funkcję.
Ława rehabilitacyjno-wypoczynkowa stosowana do korekty kształtu lordozy lędźwiowej kręgosłupa.
Jednym z wielu negatywnych efektów stosowanej w wielu klinikach mechanicznej dekompresji (trakcji) kręgosłupa jest potencjalne spłaszczenie lordozy lędźwiowej pacjenta.
Powoduje to pełny, nie łagodzony przez lordozę, pionowy nacisk kręgów na dyski. Kręgosłup straci amortyzację. Przednie części dysków poddane są większemu ciśnieniu niż tylne części dysków a torebki stawów międzykręgowych są rozciągnięte. Może to prowadzić do uszkodzeń zarówno “leczonych za pomocą trakcji” dysków jak również dysków i stawów międzykręgowych w zdrowych segmentach kręgosłupa. Naturalna dekompresja której poddajemy się na ławie eliminuje tą groźbę.
Powodów bólu kręgosłupa jest wiele i są one często trudne do ustalenia. Winnymi bólu mogą bowiem być nie tylko zdegenerowane lub uszkodzone dyski, zwyrodniałe stawy międzykręgowe czy też podrażnione “basivertebral” nerwy umiejscowione pod powierzchniami kręgów stykających się z dyskami. (Tak więc, wbrew popularnemu mniemaniu kręgi również mogą boleć.) Nie można również wykluczyć wad wrodzonych takich jak stenoza otworów międzykręgowych i nowotworów. Nadmiernie naciągnięte mięśnie, ścięgna, naderwane wiązadła czy też uszkodzona tkanka łączna miękka mogą być również powodem bólu.
Wypoczynek na ławie może co najmniej złagodzić ból.
U osób młodszych w większości mamy do czynienia z kontuzjami dysków takimi jak wybrzuszenie pierścienia włóknistego (przepuklina) lub wylanie jądra miażdżystego (ekstruzja i sekwestracja).
W zależności od rodzaju kontuzji, ostry ból może trwać bardzo długo. W wielu przypadkach, z biegiem czasu, często mówimy o miesiącach, przepuklina zostaje wciągnięta, ekstruzja resorbowana i ucisk na nerwy ustąpi. Stan zapalny nerwów i tkanek mięśniowych ustąpi.
Szanse na powodzenie opisanego powyżej procesu samo-naprawy można zwiększyć poprzez codzienną, domową rehabilitację uszkodzonych dysków. Naturalna dekompresja której poddajemy się na ławie, poprzez zmniejszenie ciśnienia wewnątrz dysku, stymuluje proces zrastania rozerwanego pierścienia włóknistego dysku, absorpcji (resorpcji) wylanego jądra miażdżystego jak również pomaga “wciągnąć” przepuklinę dysku.
Bardzo często powodem bólu jest zwyrodnienie stawów międzykręgowych. W wyniku kontuzji wysokość dysku może się zmniejszyć co powoduje zwiększony nacisk na stawy międzykręgowe (stawy międzywyrostkowe). Pociąga to za sobą dużo problemów wychodzących głównie na jaw w starszym wieku.
Osoby młodsze, jeżeli to możliwe, powinny unikać jak ognia zabiegów chirurgicznych których efekty są nieodwracalne. Weźmy za przykład zabieg zwany “nukleoplastią”, który polega na ścięciu ścianki wybrzuszonego przez przepuklinę dysku w celu wyeliminowania bólu wywołanego uciskiem tego wybrzuszenia na nerwy. W tym miejscu dysku, po zabiegu, dysk narażony jest najbardziej na rozerwanie osłabionej ścianki dysku i na wylew jądra miażdżystego. Ekstruzja i sekwestracja jądra miażdrzystego dysku jest bardzo bolesna i cięższa do leczenia.
Głównym powodem przewlekłych bóli kręgosłupa u starszych osób jest postępujący z wiekiem naturalny proces odwodnienia dysków jak również zwyrodnienie dysków, które uległy poprzednio przepuklinom i innym uszkodzeniom.
Średnia wysokość zdrowego, młodego dysku w strefie lędźwiowej wynosi około 1.1 cm. Jednakże, z wiekiem zawartość płynów w jądrze miażdżystym spada z około 90% do 60%-65%. Zmniejsza to drastycznie wysokość dysków a co za tym idzie wysokość przestrzeni międzykręgowych. (Wszyscy z wiekiem malejemy.) Powoduje to ból wywołany uciskiem wyrostków stawowych i wyrostków poprzecznych kręgów na korzenie nerwowe wychodzące z rdzenia kręgowego. Daje o objawy stenozy.
Wbrew popularnemu mniemaniu kręgi również mogą boleć. Kręgi są unerwione przy powierzchniach stykających się z dyskami (basivertebral nerves). Postępująca z wiekiem degeneracja kostna ( osteoporoza ) i kontuzje dysków powodują stan zapalny tych nerwów.
Naturalna dekompresja, poprzez odciążenie powierzchni kręgów oraz stawow międzywyrostkowych, przynosi ulgę w bólu.
Stawy międzykręgowe.
Bóle krzyża kojarzone są głównie z kontuzjami dysków. Chcielibyśmy zwrócić uwagę na rolę stawów międzykręgowych znanych również jako stawy międzywyrostkowe. Jak widzimy na obrazku, w pozycji stojącej lub siedzącej, wyższy krąg, “wspiera się” na niższym kręgu przy pomocy dysku i dwóch stawów międzykręgowych. Obniżenie wysokości dysków spowodowane kontuzjami czy też postępującym z wiekiem odwodnieniem stwarza dodatkowy nacisk na stawy. Bardzo często wynikiem długotrwałego przeciążenia stawów są bolesne zmiany zwyrodnieniowe i zapalne. Długotrwałe przeciążenie prowadzi do przerostu stawów międzykręgowych. Powstałe w ten sposób masywne zmiany zwyrodnieniowe mogą prowadzić do ucisku zniekształconych wyrostków stawowych na korzenie nerwowe i chronicznych stanów zapalnych torebki stawowej.
Standardowe uśmierzanie bólu stawów międzykręgowych polega na wstrzykiwaniu w rejon zapalny steroidów, “odnerwianie” (niszczenie nerwów czuciowych stawu) i umieszczanie implantów pomiędzy wyrostkami kolczastymi kręgosłupa. Każda z tych metod pociąga za sobą poważne skutki uboczne.
Bezpieczną opcją jest naturalna dekompresja która przynosi ulgę w bólu krzyża poprzez zwiększenie odległości pomiędzy poszczególnymi kręgami jak również odciąża stawy międzykręgowe.
Czas spędzony na ławie pozwoli więzadłom i mięśniom otaczającym kręgosłup rozprężyć się i wrócić do swojej naturalnej długości, co zwiększa przestrzenie międzykręgowe i odciąża stawy międzykręgowe.
Efekt ulgi po zejściu z ławy trwa przeważnie kilka godzin, dopóki mięśnie otaczające kręgosłup nie zostaną ponownie ściśnięte przez ciężar tułowia i stawy ponownie przeciążone.
Naturalna dekompresja nie tylko zwalcza ból. Systematyczne korzystanie z ławy stymuluje naprawę i nawadnianie dysków. Proces dyfuzji glukozy, tlenu i innych substancji odżywczych do dysków jest ułatwiony. Zdrowe dyski zapobiegają przeciążeniom stawów międzykręgowych i ich zwyrodnieniu.
Podstawowym elementem nośnym kręgosłupa są dwa kręgi i umocowany między nimi dysk służący jako amortyzator, oraz dwa stawy międzykręgowe. Dyski, same w sobie, nie są unerwione, lecz kręgi są. Jak widzieliśmy na jednym z poprzednich obrazów tak zwane “basivertebral nerves” mogą powodować wiele bólu.
Każdy dysk czy też staw międzykręgowy, który z powodu zwyrodnienia, wybrzuszenia pierścienia włóknistego lub wylania jądra miażdżystego wchodzi w kontakt ze strukturami nerwowymi (korzenie nerwowe, rdzeń kręgowy) podrażnia te nerwy.
Naturalną reakcją organizmu na podrażnienie nerwów lub tkanki mięśniowej jest stan zapalny, który polega na uwolnieniu licznych substancji określanych jako mediatory stanu zapalnego (histamina, serotonina itp). Wywołują one lokalny obrzęk a także bezpośrednio drażnią receptory nerwowe (nocyceptory) dodatkowo nasilając ból. W rezultacie dochodzi do odruchowego przykurczu mięśni otaczających dyski i nerwy. Zwiększa to podrażnienie nerwów i nasila proces zapalny. Powstaje tzw błędne koło chorobowe. Stan zapalny sam w sobie jest częścią procesu samoistnego leczenia się organizmu (opisane w “Ława rehabilitacyjno-wypoczynkowa stosowana w leczeniu zachowawczym przepuklin i ekstruzji dysków.” w zakładce Home). Związany ze stanem zapalnym ból jest sygnałem żeby nie przeciążać uszkodzonego rejonu organizmu.
Naturalna dekompresja, poprzez zmniejszenie ciśnienia komórkowego w rejonach będących w stanie zapalnym, pozwala na lepszy dopływ krwi a co za tym idzie tlenu i substancji odżywczych do uszkodzonych dysków i podrażnionych mięśni. Skraca to okres ich naturalnej naprawy i rekonwalescencji. Wychodzimy z błędnego koła chorobowego.
Czasami środki przeciwbólowe i maści stosowane zewnętrznie pomagają uśmierzyć ból. Jeżeli nie odnosi to skutku, nagminnie stosowany sposób na uwolnienie się od bólu polega na wstrzykiwaniu w rejon zapalny steroidów takich jak cortisone. Jest to zabieg w miarę skomplikowany i dość często musi byc powtarzany. Niewłaściwie wykonany może doprowadzić do uszkodzenia nerwów, przebicia opony twardej kręgosłupa i wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego, żeby wymienić najpoważniejsze . Mogą występić także poważne skutki uboczne takie jak zmniejszenie gęstości kości w okolicy zastrzyku, co może prowadzić do osteoporozy.
Biorąc pod uwagę skutki uboczne leczenia steroidami oraz wysoki koszt prawidłowo przeprowadzonej iniekcji, naturalna dekompresja której poddajemy się na ławie może być opcją wartą rozpatrzenia.
Naprawa uszkodzonego dysku poprzez proces dekompresji.
Naturalna dekompresja zwiększa przestrzenie międzykręgowe co stwarza podciśnienie w jądrze miażdżystym (środku) dysku. Kolagenowe ścianki pierścienia włóknistego przestają być napięte. Pozwala to na ich szybszą regenerację a tym samym na zmniejszenie i ewentualną eliminację przepukliny.
Jest bardzo ważne aby proces naprawy dysku zaczął się jak najszybciej po kontuzji. Zwlekanie, zwłaszcza w przypadku wylania jądra miażdżystego, powoduje coraz większe, permanentne spłaszczenie dysku. Ma to bardzo negatywny wpływ na stan stawów międzykręgowych.
W przeciwieństwie do trakcji kręgosłupa, naturalna dekompresja pozwala na regenerację dysków bez obaw o destabilizację struktur kręgosłupa i spłaszczenie lordozy lędźwiowej.
Przyspieszenie procesu reperacji uszkodzonego dysku wymaga stanu dekompresji kręgosłupa.
Naturalna dekompresja tworzy podciśnienie w jądrze dysku. Normalnie wybrzuszone przez przepuklinę ścianki dysku zostają wciągnięte. Ułatwia to naprawę pierścienia włóknistego dysku i powrót dysku do naturalnej grubości.
W wyniku powstałej różnicy ciśnień, naturalna dekompresja stymuluje proces dyfuzji odżywczych substancji przez jądro miażdżyste uszkodzonego dysku i sąsiadujące z dyskiem kręgi.
Budowa podstawowego segmentu kręgosłupa
